Nội dung chính
Giới thiệu chung
Thang máy hiện đại không chỉ đơn thuần là phương tiện di chuyển thẳng đứng trong tòa nhà, mà còn là một giải pháp vận chuyển an toàn, tiện nghi và thông minh. Với tốc độ phát triển xây dựng đô thị, đặc biệt ở các trung tâm tài chính, thương mại, cao ốc làm việc và chung cư cao tầng, nhu cầu về một hệ thống thang máy được tối ưu về hiệu suất, trải nghiệm người dùng và tính an toàn càng trở nên cấp thiết.
Phân tích nhu cầu và thách thức
Tăng cao tầng – gia tăng áp lực vận chuyển
Sự phát triển mạnh mẽ của các tòa nhà cao tầng đồng nghĩa với việc mật độ người sử dụng thang máy tăng lên. Hệ thống thang máy phải vận hành liên tục, ổn định và giảm thời gian chờ, nhất là vào giờ cao điểm. Nếu không, sẽ dẫn đến quá tải, ùn tắc, thậm chí tạo ra rủi ro an toàn.
An toàn là tiêu chuẩn bắt buộc
Các vụ sự cố như kẹt cửa, rơi tầng, cháy nổ dây cáp từng gây ra nhiều biến cố nghiêm trọng. Vì thế, thang máy hiện đại phải đạt tiêu chuẩn quốc tế với hệ thống phòng ngừa rủi ro đa lớp, từ thiết kế đến vận hành và bảo trì.
An toàn trong tình huống khẩn cấp
Trong trường hợp mất điện, hỏa hoạn, động đất, thang máy cần có cơ chế xử lý khẩn cấp như chuyển sang nguồn điện dự phòng, dừng tại tầng gần nhất, mở cửa để hành khách thoát an toàn hoặc tạm ngừng hoạt động để phục vụ công tác cứu hỏa.
Thành phần chính và công nghệ hiện đại
1. Hệ thống cáp, đối trọng và rail dẫn hướng
- Cáp thép tải trọng cao: Sử dụng cáp đa sợi, chịu được gấp nhiều lần tải trọng thiết kế, giảm thiểu đứt gãy.
- Đối trọng cân bằng: Giúp giảm tải cho motor kéo và tiết kiệm năng lượng.
- Rail dẫn hướng chất lượng: Đảm bảo cabin di chuyển êm mượt, hạn chế rung lắc.
2. Motor kéo và bộ truyền động tần số biến thiên
Motor công nghệ AC/BLDC kết hợp biến tần VFD giúp cabin vận hành mượt, tiết kiệm điện và giảm tiếng ồn. Biến tần điều chỉnh điện áp và tần số để cabin tăng giảm tốc êm ái, không gây cảm giác giật.
3. Hệ thống điều khiển thông minh
- Bộ điều khiển trung tâm (PLC/DCS): Quản lý việc chọn tầng, ưu tiên phục vụ theo nhu cầu và tối ưu thời gian chờ.
- Gọi tầng thông minh: Kết hợp nhận diện thẻ từ hoặc AI học thói quen để phân bổ hành khách hiệu quả, giảm cuộc gọi không cần thiết.
4. Cảm biến an toàn
- Cảm biến chống kẹp cửa: Phát hiện vật cản khi cửa đóng và tự mở lại.
- Cảm biến quá tốc độ, lệch hướng: Khi cabin vận hành vượt tốc độ định mức, hệ thống phanh khẩn cấp sẽ kích hoạt để dừng cabin an toàn.
- Cảm biến tải trọng: Giúp ngăn chặn tình trạng quá tải.
5. Hệ thống cứu hộ, nguồn điện dự phòng
- UPS hoặc máy phát điện: Cung cấp nguồn để cabin đưa hành khách ra khi mất điện.
- Phối hợp PCCC: Tự động đóng/mở theo kịch bản an toàn khi phát hiện báo cháy hoặc khí độc.
Quy trình vận hành và bảo trì
1. Kiểm định định kỳ
Thang máy phải được kiểm định ít nhất 6 tháng/lần bởi cơ quan hoặc đơn vị chuyên nghiệp, kiểm tra cáp, phanh, hệ thống điện, cảm biến, cabin, rail…
2. Bảo dưỡng chuyên sâu
Hàng tháng hoặc theo quý, kỹ thuật viên thực hiện thay dầu, bôi trơn ray, điều chỉnh cửa, vệ sinh, kiểm tra tủ điện và hệ thống điều khiển để phát hiện sớm dấu hiệu mòn hoặc chập điện.
